Coöperatie De Ecofactorij zet energieke stappen dankzij Rabo-financiering

Als Grolleman Coldstore zich in 2003 als eerste onderneming op bedrijventerrein De Ecofactorij in Apeldoorn vestigt, heeft de grootenergieverbruiker een glasheldere wens: er moet een goed en stabiel energienetwerk komen dat de aanwezige ondernemers zelf gaan beheren. Want alleen zo kunnen de gevestigde bedrijven er zeker van zijn dat er op elk moment stroom wordt geleverd tegen de laagst mogelijke kosten. En zo geschiedt. Netwerkbeheerder Liander levert een hoofdaansluiting van 20 Mega Volt Ampère, maar voor de rest zorgt Grolleman zelf voor de realisatie van het elektriciteitsnet en, samen met Rabobank, voor de financiering. ‘Toen steeds meer ondernemers zich op De Ecofactorij gingen vestigen, hebben we een coöperatie opgericht’, aldus Tom Smit, CFO bij Grolleman Coldstore en voorzitter van de coöperatie. ‘Alle nieuwe grondeigenaren worden automatisch lid. Ze betalen een contributie en een deel van de kosten van het private elektriciteitsnetwerk. Daarnaast wordt een eventueel positief resultaat bijgeschreven op hun ledenrekening en een eventueel negatief resultaat afgeboekt.’

Twintig jaar later profiteren de coöperatieleden van De Ecofactorij nog steeds van de voordelen die het gesloten distributiesysteem (GDS) hen biedt, zo vertelt Steven Lobregt. Hij is bestuurslid van de coöperatie en met zijn bedrijf Sparkling Projects op het bedrijventerrein gevestigd. ‘Een klein privaat energienetwerk is efficiënter, de transportkosten voor energie liggen een stuk lager en dankzij de inzet van een smart grid-oplossing kunnen we de stroomafname door de 25 bedrijven actief beïnvloeden. Hierdoor zorgen we ervoor dat we niet over onze piekbelasting van 20 Mega Volt Ampère heen gaan en kunnen we met een relatief lagere aansluiting toch voorzien in de energiebehoefte op het bedrijventerrein. Zo kunnen we per kwartier bij de individuele bedrijven op- of afschakelen. Bijvoorbeeld met de zonnepanelen op de daken en in het zonnestroompark, de compressoren, pompen en blowers of met verwarmingsprocessen en de laadpunten voor elektrische auto’s.’

Wie denkt dat De Ecofactorij hierdoor geen uitdagingen meer heeft op het gebied van de energietransitie, heeft het bij het verkeerde eind, aldus Tom Smit. ‘Op korte termijn wordt dit bedrijventerrein van 75 hectare uitgebreid met nog eens 30 hectare. De ondernemingen die zich daar gaan vestigen, hebben ook elektriciteit nodig. Daarnaast willen sommige bestaande bedrijven gasloos worden en/of nieuwe machines toevoegen. En sowieso neemt de elektrificatie binnen ondernemingen de afgelopen periode enorm toe. Denk alleen maar aan de komst van e-trucks en de bijbehorende laadpalen. Nou gaan we binnenkort wel twee extra zonnestroomparken op De Ecofactorij realiseren om zelf meer energie op te wekken, maar daarnaast is het ook belangrijk dat het energieverbruik en de energieopslag beter worden gemanaged. Want we willen voorkomen dat we over de maximale piekbelasting gaan. Daarom hebben we besloten om 11 batterijen aan ons elektriciteitsnetwerk toe te voegen.’

Met de toevoeging van 11 (9 grote en 2 kleine) batterijen aan het elektriciteitsnetwerk, is de coöperatie beter in staat om de energiecapaciteit te managen, zo vertelt Steven Lobregt. ‘Onze focus ligt op de samenhang van het hele bedrijventerrein. Daarom is elk bedrijf via onze smart grid op het netwerk aangesloten, zodat we precies weten wanneer de afname van stroom het hoogst is en op welke momenten we over de piekbelasting gaan en bij moeten springen met de energie in de batterijen. Aan de andere kant kunnen we dankzij de batterijen ook inspelen op de onbalans in de energiemarkten. Is de stroom op het ene moment heel goedkoop, dan kopen we snel in en laden we de batterijen op. Is de stroom op een ander moment heel duur, dan verkopen we de stroom uit onze batterijen aan de energiemarkten. Zo kunnen we als coöperatie een mooi rendement behalen en daar hebben alle leden profijt van.’

Uit alles blijkt dat de plannen van De Ecofactorij goed zijn doordacht. Zo heeft de coöperatie voor de aanschaf van de batterijen samen met batterijleverancier VDL Energy Systems de mogelijkheden onderzocht. Energiespecialist Scholt Energy gaat de aan- en verkoop van stroom op de energiemarkten mogelijk maken. Infraspecialist Firan denkt mee over de slimst mogelijke exploitatie van de batterijen. En Universiteit Twente en Hogeschool Saxion gaan alle data van het elektriciteitsnetwerk uitlezen, zodat eventuele verbeteringen doorgevoerd kunnen worden. Rest alleen nog de vraag hoe De Ecofactorij aan de benodigde drie miljoen euro voor de aanschaf van 11 batterijen komt. Tom Smit: ‘We zijn een gezonde coöperatie en hebben een eigen vermogen. Maar als we zelf drie miljoen euro moeten betalen, zijn we al onze liquiditeit kwijt. Met het oog op onverwachte kosten willen we dat voorkomen. Daarom hebben we, net als 20 jaar geleden, contact opgenomen met de Rabobank voor een financiering van 2 miljoen euro. De rest van het bedrag komt uit onze eigen zak en uit een subsidie.’

‘Wat wij vaak bij initiatieven rondom de energietransitie zien, is dat er genoeg duurzame ideeën zijn, maar dat er geen verdienmodel is. Hier is dat duidelijk wél het geval. Desondanks was het een aardige puzzel om een passende financiering rond te krijgen’, aldus Kirsten Montfrooij, accountmanager Grootzakelijk bij Rabobank. Vandaar dat zij in juni voor het eerst met De Ecofactorij om de tafel ging zitten om de mogelijkheden te bespreken. ‘Rabobank wil graag een rol spelen in de energietransitie, als financieel partner én als kennispartner. Daarom heb ik Jeroen gevraagd om mee te denken over de contouren van een financiering.’ Jeroen Scholten is lid van het Energietransitie-team binnen Rabobank. Vanuit zijn functie praat hij met diverse initiatiefnemers over bijvoorbeeld Energy Hubs, Smart Grids en groepsaansluitingen. ‘Ons team van financieringsexperts helpt initiatiefnemers om tot een duurzame businesscase te komen. Hierbij is het belangrijk dat een financiering geen onoverkomelijke last wordt voor ondernemers. Daarom biedt Rabobank de mogelijkheid om zaken als zonnepanelen of batterijen “groen” te financieren, tegen een voordelige rente en met een aantrekkelijke looptijd. In dit specifieke geval hebben we de leverancier van de batterijen om een terugkoopgarantie gevraagd, mocht de coöperatie om welke reden dan ook failliet gaan. Deze garantie droeg eraan bij dat we een op maat gemaakte financiering konden realiseren.’

Logischerwijs is coöperatie De Ecofactorij tevreden met de financiële oplossing van Rabobank, zo verzekert Tom Smit. ‘De 11 batterijen bieden de 25 ondernemers op ons bedrijventerrein extra mogelijkheden om te ondernemen. Zonder de leveringszekerheid van energie waren we binnenkort ongetwijfeld vastgelopen, kijk maar naar de netcongestie waar veel Nederlandse ondernemers tegenwoordig last van hebben.’ Inmiddels staat de eerste kleine batterij op het terrein van Steven Lobregt. ‘Dit is de batterij waarmee we alvast volop experimenteren, zodat we de opgedane kennis in mei kunnen toepassen op de grote batterijen. Als coöperatie zijn we heel blij dat ons netwerk binnenkort efficiënter, flexibeler, winstgevender én duurzamer is. Niet dat onze energietransitie daarmee is volbracht hoor. Ondertussen onderzoeken we welke opties er zijn om op het bedrijventerrein windenergie op te wekken. Wie weet kloppen we binnenkort weer aan bij de Rabobank.’